an den kozh

an-den-kozhPerak skrivañ un dra bennak a-zivout un danvez bennak mar ouzer en a-raok petra vo lavaret ?

Deuet on a-benn da sellout ouzh ar film Amerikan Sniper.
Brav ‘m eus kavet ar film. Danvez zo e-barzh. Hañval a ra din reiñ un alberz eus amjestregezh un den a ven bezañ brokus pa chom pizh evit gwir.

Un den a ven gwareziñ e vro hag a ya d’ ur vro all da zistrujañ an Droug.
Petra a gav, tud a glask gwareziñ o bro, o ziegezhioù ? Ouzh ur sniper amerikan e respont ur sniper lec’hel. Ouzh tud lazhet er Stadoù Unanet e respont tud lazhet en Irak.
An darn vrasañ eus an dud-se na felle dezho nemet bevañ sioul, e peoc’h, zo lazhet en anv kealiadoù a anad din bezañ difetis, dispredet, lu.

Penaos e teu un den da vezañ ur muntrer evit e vro ? Distrujañ ur vuhez n’eo ket un dra dister. Perak mont ken pell da wareziñ soudarded ar Stadoù Unanet a aloub ur vro na ouzont tra eus ar gevredigezh a lazhont hec’h izili ?
Hag e laka ar paotr e varregezh chaseour e servij ur finvez brokus, pe hag eo deuet da vezañ ur ardivink lazhañ ?
Lavarout a ra mirout buhez soudarded al luoz amerikan, pe buhezioù an tiegezhioù er Stadoù Unanet, ha koulskoude e weler penaos evit veñjiñ marv un den e laka un niver mat a soudarded amerikan da goll o buhez, ha penaos e tegas ar marv en un tiegezh lec’hel da glask kavout e gevezer sniper eus an tu enep.

Bezañ ki ar mesaer pe dañvad a glever gant e dad ? Un doare spontus eo da sellout ouzh an denelezh.

Daoust d’ e uhelvennadoù e teu bepred un hinienn digenvez da lazhañ evitañ e-unan, evit e vignoned nesañ, evit e damm eurvad, hep derc’hel kont eus an dud a vo lazhet en abeg d’ un emzalc’h ken pizh, ken paour, zoken mar embanne difenn e diegezh, e vroad.
Pell e vezer neuze eus un den stuziet, politikaet, atebek war e lec’h en ur gevredigezh.
Kement-se a ro da brederiañ war al lec’h a oa hini an dudenn er gevredigezh amerikan ha war stad ar gevredigezh amerikan hag hon stuzegezhioù.

Pa welan an ambrougadeg a zo graet da gelan ar sniper, al lid ramzel ma hej an dud o bannieloù e soñjan ez eo evit argas pell diouto o aon rak ar vuhez, rak darvoudoù kriz, e welan ur stoliadur, ur pedennoù, un droveni graet gant tud n’ o deus krap ebet war o buhez e diouer ur politikaat bennak, ur skiant voutin izekañ, e diouer un tamm denelezh. Soñjal a ran er bannieloù triliv a zo gourc’hemennet d’an dud hejañ e Frañs en amzerioù-mañ, pe er vreizhkarourion o hejañ o bannieloù gwenn-ha-du e diouer un egin a emsavelezh, e diouer ur c’hoant da sevel ur bed.

Kement-se zo er film ha kalz muioc’h.
En tu all d’ar brezel, d’ ar feulster, e sav ar goulenn war emzalc’hioù ledetañ ar stuzegezh ma vevomp. Na welout pelloc’h eget e damm buhez, e damm greun. Mirout ! Emzalc’h loenel mar bez.
Daoust d’ ur saviad ken mantrus e chomer bepred un danvez den, ur skor d’ un ober rezidek.
Tudenn ar wreg zo un diskan da hini ar paotr, ken kollet hag eñ gant ur c’hoant ken bras d’ ur vuhez brokus na vo ket roet dezhi… Peogwir eo da sevel.

Sell Clint Eastwood war hon denelezh zo hini un aozer ledan e zremmwel.
Ar sell-se a stign atersoù ha siwazh, kalz tud o sellout ouzh e filmoù, bevezerion boas oberennoù kulturel, a glask respontoù o klotañ gant kendalc’herezh o eurvad sodellek traken.

kanfarded

kanfarded
Bugale fall.
Reuz ha freuz, komzoù goullo ha farsadennoù ponner sed lod ar ganfarded, ur bagad krennarded c’hwen en o loeroù. Unan a babor, un nebeut a heuilh, ar re all a dav dindan ar barrad.
Petra a eskoro eus seurt bourbouilh distumm ?
Hag e veuzint er bed a nagennont ?
Hag e kavint o hent en ur bed diroll ?
Hag e kano ster dezho ur yezh na gomz ket o c’herent ? Yezh ar skol ! Yezh ur c’helenn tidek hag arzaeladus evel pep kelenn.
Azon diaesterioù an oadourion da zegas kened er bed ha d’ o bugale.
Hag e vo strujus o birvilh ? Hag e taolo frouezh o had drant, laouen ha dibreder ?
Hag o entan a yelo da ludu ?
Ha ne vint nemet kendalc’herion sentus ur bed strizh ha dister ?
Penaos e kavint hent ar gened, pleustr ar rezid ?
Hag e vint bac’het e roued yezh albac’henn an hejerion vannieloù o emskiant reuzeudik ?
Hag e vint saverion ur bed brokus e livioù splann ?
Hag e vint o dazont ?
Den ne oar.

Federico hervez Lorca

Federico-hervez-LorcaFederico segùn Lorca (Federico hervez Lorca) krouet e 2011 gant Eva Yerbabuena, gwelet war ar ristenn Arte + 7.

Abaoe pell e vez lakaet an dañs flamenko er salioù c’hoariva hag er skeudennvaoù.
Pezh a oa un eztaol eus ur bobl, berr, fetis, stag ouzh pemdez an eztaolerion zo deuet gant an amzer da vezañ lod eus un arz bourc’hiz, kevanekaet ouzh ar rouedadoù da zasparzhañ ar varc’hadourezhioù kulturel.

Ur sammad bras a labour zo bet lakaet da sevel Federico segùn Lorca. Ar stroll dañserion, kanerion, sonerion zo perzhek ha disi. Ar c’hinkladur hag ar gouleier, ar gwiskamantoù, zo bet lakaet ur sammad labour perzhek hag ur sammad arc’hant e-barzh.
N’eo ket displijus.
Hag eo evit enoriñ ar flamenko eo bet graet seurt labour ?
Ha ne oa nemet un danvez krai etre daouarn al leurennerez o klask he hent e metou an arz ?

Ne zeu ket an ilizoù-meur eus feiz ar bobl. N’int ket un eztaol eus ar bobl nag eus he feiz hogen un eztaol eus galloud an dud a iliz.

Ar flamenko war ul leurenn zo re bell diouzh an arvesterion hag e lavar a goll eus e nerzh.
Ar stuzegezh pobl zo nesaek. An dañser, ar c’haner, ar soner, a ya war eeun ouzh an dud, pezh a zo en andon ar stummoù eskoret eus ar boblañs flamenka.
E seurt arvest an dañser flamenko zo un dudenn ha n’ eo ket un den o tañsal.
Diaes eo d’an eztaol flamenko tremen dre ul lec’h arbennikaet, aveet gant un ardivink kalvezel ponner.
N’ eus na henvoazelezh nag arnevezelezh er stuzegezh pobl. Bevañ a ra ha tra ken, pe mervel a ra.

An abadenn a ginnig Eva Yerbabuena a ro dimp da arvestiñ ouzh ul leurennadur eus ar flamenko er-maez eus amveziadoù e vuhez. Moarvat e tenn d’an istor a fell dezhi lavarout dimp, padal ar c’hamp jipsianed a ginnig dimp n’eo nemet un derc’houezadur, disoc’h un handerc’hañ.
Ar c’haner zo kollet e liamm ouzh an dud a zo beuzet er yoc’had a arvesterion a zo er sal.
Sur eo bet plijet ar vevezerion c’hoariva, ar re o deus arc’hant da baeañ o bilhed, gant seurt labour. Kaer eo.
Daoust ma tremen gwelloc’h da ‘m menoz ar soutilderioù en abadenn filmet mat kinniget gant Arte, an den a oa o sellout ganin zo aet kuit a-benn un hanter eurvezh hegaset gant an tremen eus ur c’horoll re galvezel d’ ur flamenko henvoazel gant un talmadur un tammig emgefreek.
Marv ar flamenko evel stuzegezh pobl, evel sevenadur eo. Un doare mirdi bev. Ur varc’hadourezh evit tud stuziet.
Heñvel poch eo ouzh ar sell a ginniger e pep lec’h er bed war ar stuzegezhioù ezvevennet gant ar gevredigezh veveziñ.

An dud voutin a vesk stuzegezh pobl hag aspadennoù an tremened arveret evit plijout d’ an dud bet destuziet gant o araokaat en urzhaz krouet gant ar stuzegezh ren.

Padal ar stuzegezh pobl zo diziouerus d’an denelezh da genderc’hel. Ne c’hell ket un den bezañ bevezer nemetken.

Sellit ouzh ar post ole ! da welout pegen luziet eo an traoù.

nijadenn ar gerc’heiz

nijadenn-ar-gerc'heiz

 

 

 

 

 

Dalc’het eo va evezh gant nijadenn ur gerc’heiz
va sell a stag outi
gorrek ez a
stank an aer dindan he divaskell
he gouzoug a vomm he hent
sioul ez an gant hent bihan kammigellek ar geunioù
beuzet en un deliaoueg alaouret didorr en e daou du
eus an nijadenn a dreuz an oabl e teu din freskijenn an aer
douster ar gweled er vrumenn
tav an denion yen o izili en em gafunet en o ziez a sav diouto mogedigoù a lec’h da lec’h
dre ma ‘z a e tispak nijadenn espar al labous meur un egor divent
ma ne vezan me nemet ur pik dister ha laouen.

war ar marc’had

war-ar-marc'hadPlijadur
babigoù ront o dremm
bugaligoù lemm o lagad
a c’hoarzh ouzh kement a vuhez
kontell lemm ar c’hilhevardoner a droc’h frank er fourmaj
mentel ar primeosterez douarek he legumaj
an avaloù livet flamm a sked ur souezh
kement a draoù espar
pemdeziek
talvoudus
saourus
frondus
mouezhioù ken paot
ken diseurt
pinvidik o c’hanaouenn
anaoudeion kevarc’het a-bell
fistilherez mignoned gozh
amezeion

tud reuzeudik a dremen dre un huñvre
itronezed yac’h ha kaer dilezet o saloñs
tud gwisket cheuc’h
tud gwisket e pilhoù
distrujet o dremm
kollet o neuz
dre un diouer a voued
ur reñverad labour gopret fall
ar varc’hadourion
laouen
distaget mat o zeod pe hantergousket c’hoazh
bodet er mintinvezh fresk ha glep
dindan ur bann heol
laouen an holl anezho a vout ar marc’had
ar vuhez
tec’het evit ur pred diouzh ar voestig ma vir pep hini kuzh e binvidigezhioù
dreistmuzul pe zister
emgar
digenvez
a ampar
ur frapad
goanag un dazont denel.