an hini bihan kamm

boulomMarvailh al lestr a ya kenkoulz war ar mor ha war an douar ‘m eus bet tro da lavarout pell ‘zo. E adkavet ‘m eus en ul levr a ‘m eus lennet nevez ‘zo. Degaset on bet da zibab ar maladur eus ar sorbienn-se a anavezen evit un abadenn war zodenn an diforc’h.

Berr ha berr e kinnig ur roue dimeziñ e verc’h gant an hini a savo ul lestr a yelo kenkoulz war zouar ha war vor. Tri mab un intañvez paour a glask ober al labour. An daou vab henañ a nac’h an diviz gant ur gozhiadez hag a c’hwit war al labour. An hini bihan kamm a asant hag a zeu a-benn. Ne fell ket d’ar roue ur mabeg kamm diwar ar maez. Klask a ra e skarzhañ. An hini bihan kamm a zrec’h gant skoazell kompagnuned bet sammet gantañ war an hent d’ar palez.

N’ouzon morse petra a ‘m dedenn en ur sorbienn na petra zo he danvez zoken. Dont a ra a feur ma lavaran ar marvailh, a-feur ma kejan gant ar selaouerion.
Er maladur kavet e-barzh levr Cadic e ‘m boa merzhet diforc’h an hini bihan kamm a zo ar benndudenn. Ne ‘m boa ket merzhet e oa diforc’h ivez pep hini eus e gompagnuned. O gwelet ‘m boa evel tudennoù hud.
Bremañ e soñj din eo heverk kompagnuned an hini bihan kamm dre o diforc’hioù ha n’eo ket dre o ferzhioù. O barregezhioù n’int ket perzhioù hud.
Lod eus o barregezhioù a c’hell bezañ sellet evel yael, an hini akuit e selloù pe an hini a c’hwezh avel greñv dre e fri. Lod zo kentoc’h ur skoilh, an hini a red buan, al lonker bras hag an debrer bras.
An tudennoù-se a vev en arlez, argaset mui pe vui gant ar boblañs. An haroz o c’hav en ul lec’h digenvez, prad, gwaremm. Ar miliner a vev pell diouzh ar gêriadenn dre e vicher.

Sellet ‘m boa ivez ouzh an tudennoù diouzh ar c’hudennoù o devoe da ziskoulmañ pelloc’h. Forc’hellek e oa seurt sellad a gaver gant un nebeut arbennigourion war ar sorbiennoù.
Ar sorbienn zo un hent a ya war-raok. An darvoudoù a c’hoarvez an eil war lerc’h egile hep ma vefe tonket an traoù. Ar pred eo a gont. Emzalc’h an haroz, a zevoud hent ar sorbienn. Ma ne ra netra ne c’hoarvez netra, ne dizh ket kemm e donkad. Mont a ra gant e hent hep gouzout resis kement a vo devoudet gant e ober.

Kejadenn an haroz gant an dudenn hud zo kroazhent ar marvailh. An eskemm gant an dudenn hud zo diouzh stuziadur an haroz, pe e tevoudo skoazell, pe e tevoudo skoilhoù hogen ne anavez an haroz netra en tu all da werc’helezh ar pred.

C’hoant un dazont gwelloc’h eget hini ur paour kaezh bihan kamm zo gant an haroz. Ezel a ‘n denelezh, ne c’hell ket asantiñ bezañ lezet a-gostez.
Embann ar roue ne veneg na ganedigezh, na neuz, na pinvidigezh. A-walc’h eo sevel ul lestr da briediñ e verc’h.
Ezel ur gevredigezh eo an hini bihan kamm, ne glask ket bezañ a-us d’ ar re all, n’ eo ket diwar goust e genseurted e fell dezhañ dont a-benn. N’ eo ket evel hinienn digenvez ez a. Asantiñ a ra d’ an diviz gant an hini gozh, e genseurt, un den, ha lavarout a ra dezhi pezh emañ o vont d’ ober pa c’houlenn outañ. E vara a ro dezhi pa n’ he deus ket debret abaoe tri devezh.
An doare ma ra ganti, tudenn hud, a zevoud e donkad.
Ar baotred varrek kejet da heul n’int nemet tudennoù ordinal daoust d’ o barregezhioù. Kejañ ganto ne dreuzfurm ket buhez ar paotr kamm, ne vint nemet en orin un taol-skoazell a-berzh mignoned.

Elfennoù hud ar marvailhoù zo enno pezh na c’haller ket mestroniañ. Denelezh an den, e vrokusted, e zigor war un dremmwel int. M’ emañ distuz, digenvez an dudenn, ne werc’hont ket.
Merañ, mestroniañ zo e-par loenelezh mab den, ne genderc’h ket pelloc’h eget an hinienn-loen, ar pred, ar werc’helezh. Daou vreur an hini bihan kamm zo ersavioù loenel ganto, padout evel hinienn, kaout, merañ o buhez.

Ne youl ket ar paotr bihan kamm eurediñ merc’h ar roue da ren war ar rouantelezh. Bezañ un den klok a fell dezhañ, paouez gant e saviad arlezat, gant gwalleurioù ur bed en argas, bezañ en hevelep bed ha peurrest an denelezh.
Ne oar ket hag e teuy a-benn hogen ez asant na vezañ mestr war dargouezhioù an hent. Kinnig ar roue zo an digarez da gregiñ gant un hent.

Daou vreur an hini bihan kamm ne vint morse ouzhpenn kouerion vat. N’ eo ket dre m’ emaint drouk hogen dre vezañ distuz, digenvez. Ne rannont ket o bara. Ne ziskuilhont ket pal o labour. Hiniennel eo o zonkad.
O breur bihan a samm war vourzh paotred kollet o deus perzhioù n’en deus ket eñ ha n’en devo morse pa n’ emañ ket e kevezerezh gant tud e gevredigezh. E donkad zo hini ar stroll. Hollveziadelezh ar stuzegezh bobl zo pleustrek.
An hini bihan kamm ne oar ket pezh a c’hoarvezo gantañ n’emañ ket o verañ e vuhez, o remzadiñ. Asantiñ a ra bezañ denel ha bezañ lod ur bed kalz ledanoc’h egetañ.

Les œuvres de François Cadic, Contes et légendes de Bretagne, tome second, Terre de Brume Éditions, Presses Universitaires de Rennes, 1998, la victoire du boiteux

Contes, Emmanuel Cosquin, Éditions Philippe Picquier, 2003

Laisser un commentaire

Votre adresse e-mail ne sera pas publiée.

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.