c’hwezek vloaz
bac’het
er vac’h evit an torfed he deus graet
torfed spontus
taolet e-mesk maouezed deuet en oad
a oar diouzh ar c’hoari
taolet ouzh he fas ar vuhez vrein profet dezhi
bugel divarrek d’ ober an diforc’h etre buhez ha c’hoari
taolet a-greiz netra, e goullo ar bed-mañ
m’ en em c’hourc’hemenn hon mistri gaer
eus ar pezh a verniont
a-fet falsarz
falstrivliadoù
droukvadelezh
en em lazhet eo
islonket gant ar goullo
a skuilh diastal
ar begennoù
war ar re n’eus netra anezho
nemet un tamm moneiz da zont diwar o c’horfoù
bev pe varv
laeron buhezioù
gant he gwad
war al leur
he deus treset ur ger
désolée
ya
mantrus
Niverus ar pezh a weler pa n’eus ket anezhañ tud, tiez, loened, boudoù, o vale dre ar maezioù spurmantet e korn al lagad ouzh bevenn maez ar gwelout stumm dispis etre skeud ha gouloù etre handerc’hañ ha buhezañ strafuilhet gant kennotadurioù kousket e don hon daoulagad intret ganto hon c’horf a-bezh en em ziskouez ur frapad dargouezh an eur, ar gouloù, an amzer, al lec’h kendalc’hegezh etre al lec’h a spurmanter evel dremmwel hag al lec’h a emgaver a ra d’ an handerc’hañ gwerc’hañ ha d’ ar gwerc’hañ handerc’hañ dieub gouez fulenn plijadur divent burzhud an denelezh
Deuet eo Luoz an Deuzion. Pellaet o deus an dud diouzh o denelezh, staliet ar vistri nevez hag o c’hoskor e kêrioù meurdezus o kelc’hiañ mirdioù ha salioù arvestiñ ma verniont un arz hag ur skiant kempleg, gwaredet ha frammet start. Bodet o deus poblañs al labourerezed en dro d’ un nebeut greantioù genel dindan dorn ha lagad an urzh veur. Tolpet o deus al labourerion e-barzh tiez bihan kampoù divent o kelc’hiañ gourtachennoù greanterezh ha kalvezouriezh, kelc’hiet d’ o zro ar c’hampoù gant tachennadoù ec’hon gourstalioù ha goarvaoù savet war ar fuajoù. Mouget o deus nep ersav un disterañ buhezel a-berzh o c’hoskor labour, pellaet nep riskl a welout o bed lakaet en arvar gant ar bihanañ elfenn niñvañ. Sonet o deus o bed aet da spes kent mont da get.
Tammoù buhezañ bihan a chom, dirgel, er maez kelc’hioù ar bed koz. Tonkad ar roñfl lavek zo pell a vezañ diogel.
En ti bras e vezemp degemeret a-wechoù gwechall gozh.
Ur wech em boa bet bod eno evit un nebeut devezhioù. N’edon ket degouezhet abaoe pell ma vin prederiet gant va sac’h dianket. Ret groñs e oa din e gaout.
Treuziñ a raen ar sal vras e traoñ an ti bras, kollet e-mesk an dud hag o divizoù. Tud a anavezen, ha reoù all na anavezen ket, daoust m’ o doa holl neuz tud anavezet avat. Fiziout a raen enno. Va sac’h beajiñ. Ret e oa gwiriañ ne oa ket bet kollet, disoñjet, hogen renket moarvat er gambr bet miret evidon en ti bras. Mankoù a oa alies gant va spered. Tammoù bras pe vras eus ar pezh a raen bemdez er maez eus an ti bras a steuzie.
Tremen a ris a-dreñv ar steudad tud azezet ouzh an daol vras. E-kichen an oaled edo mestr an ti o komz. Tost outañ mestrez an ti, sioul, kompez. Parañ a reas e sell seder war va zreu diboell. Komz a rafe ouzhin mar befen tost outi. Kenderc’hel a ris avat sachet gant an hent na vije termen dezhañ nemet gant va sac’h, pe gant ur soñj resis eus al lec’h ma oa ha gant darvoud all ebet, zoken sell an ostizez ouzh va fediñ. Bountañ a ris dor ar gambr e-tal an diri e solieradur diwezhañ an ti, ar gambr ma vezen lojet da bewech ma tremenen en ti bras. – Demat. Ur veleganez he c’horf hir ha noaz a oa e-kreiz disheol ar gambr. War ar gwele e oa astennet ur vrozh ruz ha dilhadoù dindan dantelez gwenn. – Ho kambr eo ? – Ya. – C’hwi zo Alan. – Ya. Va c’hambr e oa. – Gwechall, pe… En dazont… – Añ, an amzer zo lusenn hag e stumm dizehan predoù a gemm. Ne ouzer mui ha bremañ eo, pe dec’h, pe warc’hoazh. – Diaesaet hoc’h ouzh va gwelout en noazh ? – Nann, kaer hoc’h, kenedus ur marzh e disheol ar gambr. Ho prozh hag ho tilhadoù dindan zo ken kaer. Ho korf a sip kement bann heol a dreuz ar stalafioù ken ma teu da vezañ heol ar gambr, ho kambr. – Trugarez. – Kenavo. – Kenavo. Kavit ho kambr. – Va sac’h.
Diaes e oa din mont da skeiñ ouzh dor pep kambr, daoust d’ ar blijadur ez eo bale en ti bras ha dizoleiñ kambroù dianav. Skoet ouzh an nor am bije graet ma ne vijen ket bet trellet va spered gant ar sac’h dianket. Kemmet e oa bet dasparzh ar c’hambroù en abeg da niver an dud kouviet en ti bras an deiz-se, anat ! Droch a-walc’h din na vezañ soñjet en un dra ken eeun. An ti bras a werede evel kuzulier ganin koulskoude, kelenn a rae din an doareoù dereatañ d’ en em ren dirak an dud stuziet.
Ne oa ket an doareoù dereat ur redi er c’harterioù trobarzhel ma ‘z aen boas, pe un dereadegezh all a oa ganimp. Va buhez gwirion a oa er c’harterioù-se, er straedoù louet, gant o savadurioù louet a bep tu a bigne betek an oabl louet, e-kichen ar ster louet. Me blije din al loued-se. Bevañ a raemp disoursi gant nebeut a dra. Asantet hor boa d’an degouezh ma ne oa ket dimp gouloù an heol. Bevañ a raemp en un hanternoziñ dindan gouloù tredanek. Pep hini en doa e lod gouloù tredan en eskemm eus e vuhez roet d’ al labour evit dud an ti bras, tud kaer, tud stuziet, tud brokus hon degemere zoken evit o gouelioù bras kinniget en enor d’ an traoù estlammus a savent war-bouez hon labour ken dister. An trobarzh louet a oa andon kened evidomp, pezh a oa er maez krap ijin tud an ti bras. Tud berr o spered ha distuj edomp evito. Speredoù pout ha teñval. En o madelezh e taolent evezh da vouchañ gouloù an heol pa vezemp degemeret ganto da genlidañ ar berzh a raent er bed.
Hag e teue ar vaouez lugernus eus ar c’harterioù louet ivez ? Ya, ne oa nemedomp evit enbarzhañ an heol a zioueremp… Breudeur ha c’hoarezed an heol e vezemp. Un deiz, piv oar, e tarzhfe er bed ar gened c’hlan a oa hon hini.
Tec’hout a-raok ma’ z afe diouzhin ar bed keit ma chom un elfennig diwezhañ a boell kemer an hent a gas d’ar c’hoadeier sankañ e-mesk ar gwez ramzel, meurdezus
ur wech c’hoazh klevout frond an druzad bezañ barrek da glevout c’hoazh, blizidik ur pennadig daoust da reuzioù an amzer priziañ an aer fresk priziañ al livioù pa vin c’hoazh un tammig un den
ha treiñ da loen magañ spontoù un empenn diroll aet d’ un oad na c’hoantaen ket reuzied ur skiant diskiant a laka al loen da badout dic’halloud diskiant blin furlukin
pec’hed a lorc’h plijadur ar sifroù ar berniañ loened chatal pa steuz an den bet skarzhet eus ar bed ez vihan loen a-raok deuet poent distreiñ da loen
ya, tec’hout o vezañ c’hoazh un den ha mont da zruzad e peoc’h ec’hon an douar kousket ouzh troad un dervenn ambrouget gant kanaouennoù an delioù
Ur voualc’h, golvaned, ur boc’hig ruz, o nijellañ eus al letonenn, glas estlamm dindan gouloù an heol, d’ ar wezenn dilh noazh, beuzet en oabl glas, ma ’z eont da gludañ.
Emeur e bed an arvestoù. Pep tra zo digarez da lakaat skeudennoù dirak fri an dud. Un den a zeu e-kreiz ar c’hoari, an hini nemetañ o buhezañ an darvoudoù, o lakaat e vuhez en arvar. Siwazh, n’ eus plas ebet er gevredigezh veveziñ d’ an dud na glaskont nemet bezañ eus an denion.
C’hoarzhin a reer, mousc’hoarzhin, minc’hoarzhin a feur m’ en em zispleg an drama dirazomp. Pa c’hell un hinienn paket er bed-mañ emouezañ ouzh ar pezh a zo direizh, droug, ez adkemer buan hent ar sodelloù, hent e asiedad boued, pa c’hell. Truez ebet evit ar re a fell dezho kompren.
Savet brav eo ar film.
Dudius e tlefe bezañ ar film-se d’ an dud a soñj e vo graet ur plas dezho dindan ren ar varc’hadourezh. Disoñjal a reont ez int marc’hadourezh er bed-mañ, traken. Pe e savont ur bed all, pe ne vint netra. Aesoc’h neuze da bep hini sevel ul lochenn glet en dro dezhañ, labour, tiegezh, kornbrogarouriezh…
Petra a chom en islonk ar vuhez, petra a chom eus ar buhezañ ? Bruzhun, a eskor diouto un tamm kened, lod ur savadur bresk, moan, a savo uhel en dazont e-mesk an atredoù, e ludu hon trevell.
Dreist d’ hon plijadur, kuit a emgarantez, e chom profoù bihan, ur ger silet en ur dremen e skouarn un den, munut, kenedus, na c’hortoze tra eus an eskemm, Teñzorig dister.
Abaoe 2007 ne ra ar Spontelouriezh Stad nemet kreskiñ. Kadouriezh ar Stad zo hini forzh pe spontelour klañv e spered, klask ober aon d’ ar boblañs, oc’h ober gant armoù da spontañ an dud dre ober dezho gloazioù grevus, d ’o lazhañ a-wechoù. Ar bolised aet da soudarded a ra al labour goulennet gant ar re o deus graet eus ar Stad o ferc’hentiezh. Graet o deus politikourion a-vicher eus kefridioù ar Stad ul labour, eleze ur gwikefre alvezel, er-maez denelezh, un trevell da badout, da lakaat ar spesad da badout, spesad bevennet d’ o hiniennoù… D’ en em zigareziñ e c’hellont lavarout : n’ hon eus graet nemet al labour goulennet diganimp. Faos evel-just, efedoù un neuroz, skizofreniezh eo. Roll ar bolis a zlefe bezañ mirout e c’hoarvezfe droug gant ar boblañs o kefleuniañ he gwir da ziskelañ. Kement-se e vije sañset d’ an dud ober en ur sañset gwerinelezh.
Diorreadur ar stuzegezh veveziñ zo kontrol d’ ar werinelezh. Diazezet war vevezadur ar yoc’hoù eo. Dibolitikaat a ra ar boblañs dre he leviañ evel chatal, eleze unvezioù kenderc’hañ-beveziñ, ha n’ eo ket evel denion, eleze ur gumuniezh tud atebek ha stuziet. Stuziet eo ar vevezerion da respont en un doare emgefreek ouzh arhentoù hag argeloù.
Diaes eo sevel a-enep ar Spontelouriezh Stad, a zo a ouenn gant daranverezh dalc’herion ar beveziñ, peogwir eo bet aloubet ar stuzegezh gant ur gealiadurezh anarzaeladus, amveliek, a vir ouzh an dud a embreger o skiant prenet, o barregezh dezvarn, a ra anezho hiniennoù digenvez, dibolitikaet, a-dal d’ ur galloud diazezet er-maez o amgant. Ur wech diskaret pep stuzegezh pobl, eleze ur wech direnet ar boblañs da chatal, e teu da vezañ aes he merañ evel chatal o lavarout ez eo chatal ar boblañs dre anien, pa ’z eo aze gwered leviadurezh ar begennoù. Klaostreomp ez ay pelloc’h c’hoazh an traoù diouzh an tu-se ha kement-se gant perzhiadur al lod brasañ eus ar boblañs beuzet er seurt stuzegezh pemp gwenneg.
